Wat is U-rendement?

Het U-rendement is een rendementsmaatstaf die voornamelijk in de verzekeringswereld gebruikt wordt. Hier leggen we je uit hoe dit percentage berekend wordt en lichten we toe hoe het U-rendement ingezet kan worden bij bepaalde periodieke uitkeringen die misschien op jouw pensioen van toepassing zijn. 

Hier vind je een overzicht van het U-rendement vanaf 2015 en lees je meer over de toepassing van dit percentage door verzekeraars en op periodieke uitkeringen zoals de stamrechtvrijstelling en de oudedagsverplichting (ODV). 

Rendement is het resultaat dat je behaalt met een belegging. Dit kan bijvoorbeeld het rendement op een aandeel, fonds of op je spaargeld zijn.

Net als particulieren, kunnen verzekeraars ook (een deel van) hun inkomsten, zoals bijvoorbeeld premies van verzekeringnemers, beleggen. Dit doen ze via staatsobligaties (van overheden), bedrijfsobligaties en aandelen.

Het Verbond van Verzekeraars (het centrum voor verzekeringsstatistiek) berekent en publiceert elke maand het U-rendement. Dit percentage wordt berekend op basis van het effectieve rendement van obligatieleningen die uitgegeven zijn door de Nederlandse staat. Deze leningen moeten voldoen aan een aantal specifieke criteria, waaronder looptijd en omvang van de lening.

Omdat de rente voor leningen met een lange looptijd en vaste rente hoger is dan de rente over leningen met een korte looptijd, kan de rente op een obligatielening niet gegeven worden. Met het U-rendement wordt de gemiddelde rente die de Nederlandse staat over obligatieleningen met verschillende looptijden betaalt, weergegeven.

Het U-rendement wordt door verzekeraars voor verschillende doeleinden gebruikt. Bijvoorbeeld om de waardegroei van levensverzekeringen te bepalen, als maatstaf voor de winstdeling bij collectieve pensioencontracten of voor de tariefstelling van direct ingaande lijfrentes.

Maar verzekeraars zijn niet verplicht het U-rendement als maatstaf te gebruiken; ze kunnen ook andere maatstaven hanteren.

Het U-rendement is sinds 2004 ook een maatstaf voor het vaststellen van de fiscale marktrente. Deze markt­rente is het rekenkundig gemiddelde van de gepubliceerde U-rendementen van de maanden van het voorafgaande kalenderjaar.

Ook de fiscale marktrente kan door verzekeraars gebruikt worden om de contante (huidige) waarde van financiële producten te berekenen. Pensioenfondsen kunnen dit rentepercentage bijvoorbeeld gebruiken wanneer ze de hoogte van inhaalpremies moeten berekenen. Inhaalpremies moeten betaald worden wanneer met terugwerkende kracht pensioen ingekocht moet worden over al verstreken dienstjaren, bijvoorbeeld wanneer salarissen stijgen.

Ook voor het oprenten – het berekenen van de toekomstige waarde – van bepaalde periodieke uitkeringen, kan het U-rendement gebruikt worden. Dit geldt bijvoorbeeld voor regelingen die in het verleden zijn aangegaan, zoals de stamrechtvrijstelling.

Met de stamrechtvrijstelling kon een oud-werknemer de belastingheffing over een ontslagvergoeding uitstellen. Sinds 2014 is het niet meer mogelijk om een bruto ontslagvergoeding om te zetten in een stamrecht. Maar voor 2014 bestaande ontslagvergoedingen konden omgezet worden in een Stamrecht BV.

Het is wettelijk verplicht om de toekomstige periodieke uitkeringen vanuit de Stamrecht BV op te renten, en deze oprenting wordt vaak aan de hand van het U-rendement gedaan.

Een ander voorbeeld waarbij het U-rendement voor de oprenting gebruikt kan worden is de oudedagsverplichting (ODV). In het verleden konden directeur-grootaandeelhouders pensioen in eigen beheer opbouwen. Dit is sinds 2017 niet meer mogelijk. Een van de keuzemogelijkheden voor de uitfasering van het pensioenopbouw in eigen beheer was het omzetten naar de ODV. 

Het is ook wettelijk verplicht om de periodieke uitkeringen van de oudedagsverplichting (ODV) jaarlijks op te renten. Ook dit kan aan de hand van het U-rendement of de marktrente (het gemiddelde van de gepubliceerde U-rendementen) gedaan worden.

Er gelden specifieke regels voor de jaarlijkse oprenting, deze zijn o.a. afhankelijk van de afspraken die er gemaakt zijn in de overeenkomst en de fase waarin de regeling zich bevindt. Worden de bedragen bijvoorbeeld al uitgekeerd of nog niet (uitkeer- of uitstelfase)? Overleg altijd met een pensioendeskundige welke regels voor jou gelden.

In onderstaande tabel vind je het U-rendement in januari, juli en december en het gemiddelde U-rendement per jaar vanaf 2015. In de tabel is te zien dat het U-rendement tussen juli 2019 en maart 2022 negatief was. In april 2022 bereikte het U-rendement voor de eerste keer weer de nulgrens, op weg naar een positief getal.

Je kunt een maandelijks overzicht vinden van de U-rendementen vanaf 2004 op de website van het centraal aanspreekpunt pensioenen.

Als we kijken naar de oudedagsvoorziening, leidt de verplichte toepassing van de negatieve rente tot een afname van de ODV. Als de uitkeringen nu al plaatsvinden, dan zullen ze lager zijn dan in voorgaande jaren.

Ditzelfde zien we bij de periodieke uitkeringen voor de stamrechtverplichtingen. Je kunt er dan bijvoorbeeld voor kiezen om de uitkeringen uit te stellen. Overleg met je pensioenadviseur of dit in jouw geval mogelijk en verstandig is.

Ook voor verzekeraars zijn negatieve rentes op staatsobligaties geen goed nieuws. Het beleggingsbeleid van pensioenfondsen is gericht op de lange termijn en risicospreiding en de rentedaling leidt tot stijgende pensioenkosten en/of dalende uitkeringen. 

Je vraagt je misschien af waarom verzekeraars nog blijven investeren in staatsobligaties met een negatief rendement. Ze betalen dan immers om hun geld te lenen aan de Nederlandse staat. Sommigen, zoals pensioenfondsen, zijn verplicht om een deel van hun vermogen in veilig geachte beleggingen te steken – zoals de obligaties van de Nederlandse staat.

En anderen investeren bijvoorbeeld in staatsobligaties omdat ze verschillende types obligaties in hun beleggingsportfolio willen hebben. En dat is zeker belangrijk in tijden van dalende en negatieve rentes: risicospreiding en een schokbestendig beleggingsportfolio.  

Dit is ook belangrijk bij het samenstellen van je eigen beleggingsplan. Doe dit altijd weloverwogen en beleg alleen met geld dat je kunt missen. In deze tijd van dalende rentes kan het verstandig zijn, zelf voor een aanvullend pensioen te zorgen. Lees hier hoe je dat slim doet en de risico’s van beleggen tot een minimum beperkt.