Eerder stoppen met werken: wat is mogelijk?
Als je vóór de AOW-leeftijd stopt met werken, kun je vaak zelf kiezen of je je pensioen in laat gaan of niet
Eerder stoppen met werken heeft onder andere gevolgen voor je pensioenopbouw, belastingsituatie en toeslagen
Hier vind je een stappenplan om voor jezelf te berekenen hoeveel geld je bij elkaar moet sparen om eerder te kunnen stoppen met werken
Je dient bij het financiële plaatje ook rekening te houden met de inflatie
Eerder stoppen met werken: hoeveel geld heb ik nodig?
We beginnen met de hamvraag. Hoeveel geld moet je sparen om eerder te stoppen met werken? In de onderstaande berekening kun je stapsgewijs alles berekenen om eerder te stoppen met werken, en invullen met je eigen bedragen. Vanaf welk bedrag kun je rentenieren?
Stap 1: Hoeveel wil je per maand uitgeven?
In de eerste stap reken je al je maandelijkse uitgaven bij elkaar op. Reken niet te krap en tel 10 tot 20 procent op bij het nagestreefde maandbedrag. Je weet immers nooit hoe de situatie nog verandert.
Neem in ieder geval de volgende uitgaven mee in je berekening:
Huur of hypotheek (zonder aftrek en toeslagen)
Boodschappen
Verzekeringen (ook ziektekostenverzekering)
Verschillende potjes (reizen, uit eten gaan, …)
Stap 2: Hoeveel inkomsten blijf je houden?
Van dit maandbedrag, trek je nu al je inkomsten af. Gaat je pensioen alvast in? Dan tel je hier ook je netto pensioeninkomsten bij op.
Houd altijd rekening met de volgende inkomsten:
Inkomsten uit beleggingen en spaargeld (rendement en rente), waar je gebruik van kunt maken in de periode tot je de AOW-leeftijd bereikt (dus geen waardevermeerdering op je lijfrente)
Pensioenuitkeringen (netto)
Netto-inkomsten uit verhuur van je woning (bijvoorbeeld tijdens een reis, van een tweede woning, enz.)
Toeslagen waar je recht op hebt (netto)
Stap 3: De belastingen
Vervolgens gebruik je de bovenstaande bedragen om een proefberekening van de belastingen te maken. Hierbij loop je de belastingdruk in alle boxen na.
Vul al je inkomsten en uitgaven in, en bekijk hoeveel je per maand gaat betalen of ontvangen.
Box 1: Hieronder vallen je inkomsten uit je pensioen. Hier trek je de hypotheekrente van je eerste huis weer vanaf. Verhuur je een tweede huis commercieel? Dan vallen deze inkomsten ook in box 1. Lees in ons artikel over belastingen op een tweede huis meer hierover.
Box 2: Heb je een aanmerkelijk belang in een vennootschap of genotsrechten? Neem deze mee in je berekening.
Box 3: Reken je vermogen en je schulden samen. Loop goed na welke bezittingen wel en niet in box 3 vallen. Lees in onze artikelen over schulden in box 3 en vermogen in box 3 meer hierover.
Stap 4: Definitieve berekening
Stel je wil € 2500 per maand tot je beschikking hebben. Van dit bedrag van € 2500 trek je mogelijke pensioeninkomsten af. Je betaalt daarnaast € 20 per maand aan spaartaks in Box 3. Bij het overgebleven bedrag, tel je nog een buffer van bijvoorbeeld 10% op.
Als je vijf jaar eerder wilt stoppen met werken, moet je (zonder pensioen) dus een bedrag van 60 × € 2520 = € 151.200 aan spaargeld hebben om eerder te kunnen stoppen met werken. Wil je 2 of 10 jaar eerder stoppen met werken? Dan vermenigvuldig je het bovenstaande bedrag met het aantal jaren en twaalf maanden per jaar.
Tip: Denk aan inflatie
Door inflatie wordt je geld gemiddeld ieder jaar minder waard. Momenteel is de inflatie natuurlijk bijzonder hoog, maar ook twee procent per jaar (het streefniveau) maakt over een langere periode een flink verschil. Houd dus altijd rekening met de inflatie. De uitwerking van inflatie leggen we in detail uit op onze pagina over hoeveel pensioen je nodig hebt.
Kan ik eerder stoppen met werken?
Je kunt er altijd voor kiezen om te stoppen met werken. De vraag is, wat doe je na het opzeggen van je baan, of nadat je jouw eigen bedrijf of activiteiten als zzp’er opgeeft? Grofweg heb je twee opties:
- Uitkering aanvragen
Als je een werkloosheidsuitkering (WW) of bijstand aanvraagt, krijg je met strenge regels te maken. Zo moet je bijvoorbeeld alsnog op zoek naar werk.
- Zelf overbruggen
Wil je de periode tot je AOW overbruggen met spaargeld, of eventueel alvast een lijfrente in laten gaan? Mogelijk heb je nog een vervroegde uittredingsregeling of een prepensioen waar je gebruik van kunt maken.
Zodra je zelf de periode overbrugt spreken we van rentenieren. De betekenis van rentenieren is dat je genoeg vermogen hebt om te stoppen met werken en zonder vast inkomen uit arbeid verder kunt leven.
“Eerder stoppen met werken en met pensioen gaan betekent niet hetzelfde!”
Er is geen specifieke regeling voor eerder stoppen met werken. Het is ook belangrijk om duidelijk te maken dat er een onderscheid is tussen stoppen met werken en met pensioen gaan.
Stoppen met werken betekent in deze context dat je geen inkomen meer verwerft uit loondienst of zelfstandige activiteiten. Met pensioen gaan, betekent dat je jouw opgebouwde pensioen (gedeeltelijk) in laat gaan. Dit doe je door je pensioenfonds of lijfrenteverzekeraar/bank te vragen om je pensioenuitkeringen alvast in te laten gaan.
Twee scenario's om eerder te stoppen
Er zijn twee scenario’s als je stopt met werken voordat je de AOW-leeftijd bereikt (en geen uitkering aanvraagt). Deze twee scenario’s hebben invloed op de uitwerkingen van je plannen.
1. Stoppen met werken, maar niet vroegtijdig pensioen in laten gaan
Je stopt met werken, maar vraagt nog geen pensioen aan. Niet uit een lijfrente, geen AOW en ook geen pensioen uit loondienst. Vanaf je laatste loonstrookje moet je volledig zelf in je onderhoud voorzien.
2. Stoppen met werken, vervroegd pensioen opnemen
Je stopt met werken en wil alvast een pensioen uit laten keren. Dit staat gelijk aan ‘met pensioen gaan’. Of dit mogelijk is en wat de voorwaarden zijn, lees je na in onze handleiding met tips om eerder met pensioen te gaan.
Aan de hand van deze twee scenario’s, gaan we nalopen wat de financiële gevolgen zijn van eerder stoppen met werken. Hoeveel geld heb je nodig om hoe lang te overbruggen?
Eerder stoppen met werken – extra kosten
In de onderstaande tabel, kun je voor beide bovenstaande scenario’s alvast nalopen met welke kosten je moet gaan rekenen als je eerder stopt met werken.
Extra kosten bij eerder stoppen met werken | Scenario 1 – zonder pensioen in laten gaan | Scenario 2 – met pensioen in laten gaan |
|---|---|---|
Betaal je een hogere belastingvoet dan je zou betalen nadat je de AOW-leeftijd bereikt? | Ja, maar doorgaans niet relevant omdat je geen inkomen uit loondienst/zelfstandige activiteiten meer hebt | Ja, je betaalt doorgaans een hoger tarief over je pensioenuitkeringen |
Loop je AOW mis? | Ja, AOW kan niet naar voren gehaald worden | Ja, AOW kan niet naar voren gehaald worden |
Fiscale boete eerder stoppen met werken? | Nee | Nee, behalve een mogelijke boete ('revisierente') bij het afkopen van een lijfrente/bankspaarrekening |
Later een lager pensioen | Ja, omdat je een aantal jaar niet meer opbouwt | Ja, omdat je pensioen eerder ingaat en omdat je een aantal jaar niet opbouwt |
Hypotheekrenteaftrek? | Doorgaans niet meer mogelijk, want geen inkomen in Box 1 | Kun je van je pensioenuitkering aftrekken in Box 1 |
Vermogensbelasting in Box 3? | Berekening blijft hetzelfde als toen je werkte | Berekening blijft hetzelfde als toen je werkte; mogelijk heb je na het eventuele afkopen van een lijfrente een hoger vermogen (kapitaal in een lijfrente/op een bankspaarrekening is vrijgesteld in Box 3) |
Recht op toeslagen? | Hangt van de nieuwe inkomenssituatie af | Hangt van de nieuwe inkomenssituatie af |
Gevolg eerder stoppen met werken (box 1 en box 3)
Nadat je de AOW-leeftijd bereikt, gaat de belastingvoet omlaag. Als je eerder je pensioen in laat gaan, krijg je te maken met een hogere belastingvoet op je pensioen dan na de AOW-leeftijd. Je houdt dus netto minder over van het brutobedrag.
Koop je een lijfrente af? Dan moet je mogelijk een revisierente gaan betalen. Deze boete van 20% wordt geheven over alle ingelegde pensioenbedragen die je eerder van de belasting afgetrokken hebt. Hiernaast betaal je over de uitkering eenmalig belasting in box 1, tegen het normale tarief. Dus niet tegen het verlaagde AOW-tarief.
Zodra je boven de vermogensgrens van de spaartaks uitkomt – in fiscaal jaar 2024 bedraagt deze € 57.000 (per fiscale partner) – ga je vermogensrendementsheffing betalen.
- Belastingtip: Middelingsregeling
Stop je vervroegd met werken? Dan heb je een sterk schommelend inkomen. In dit geval kun je gebruik maken van de middelingsregeling van de Belastingdienst. Je kunt drie aaneengesloten kalenderjaren bij elkaar rekenen. Lees hier meer over op deze website van de Belastingdienst.
Gevolg eerder stoppen met werken – geen AOW, minder pensioen
Als je eerder stopt met werken, ontvang je nog geen AOW. Als je jouw pensioen nog niet in laat gaan, of je pensioen nog niet in kan gaan, loop je ook pensioen mis. Mocht je jouw pensioen alvast uit laten keren, ontvang je ieder jaar een lagere uitkering.
Daarnaast bouw je in de jaren dat je stopt met werken ook geen pensioen meer op. Behalve als je dit opvangt met een aanvullend pensioen in pijler 3. Ook hierdoor valt je uiteindelijke pensioenuitkering lager uit.
Gevolg eerder stoppen met werken – hypotheekrenteaftrek, toeslagen
De hypotheekrenteaftrek loopt in de meeste gevallen op tot honderden euro’s per jaar. Natuurlijk ga je geen extra hoge hypotheek betalen zodra je stopt met werken, maar je moet alsnog het volledige bedrag netto gaan betalen.
Als je een pensioen vervroegd in laat gaan, kun je de hypotheekrenteaftrek wel gebruiken om je belastingdruk in Box 1 te verlagen.
Omdat je inkomenssituatie verandert, krijg je ook te maken met veranderingen in de toeslagen. Gebruik deze rekenhulp van de Belastingdienst om dit alvast na te lopen.
