Pensioenen voor zzp’ers

De meeste zzp’ers zijn voorlopig nog niet verplicht om een (aanvullend) pensioen af te sluiten. Tegelijkertijd bouwen veel zzp’ers natuurlijk geen of minder pensioen op uit loondienst (pijler 2). Daar komt dan ook de gekscherende alternatieve betekenis van zzp’er vandaan, ‘zelfstandige zonder pensioen’. Voor veel zzp’ers kan het pensioengat later een serieus probleem opleveren.

De budgetvoorlichters bij het Nibud trekken in de laatste jaren steeds vaker aan de bel. Veel zzp’ers blijven nog altijd achter bij het opbouwen van pensioen. Van de gepensioneerde zelfstandigen, komt bijna de helft (44%) moeilijk rond Bij alle Nederlanders is dit ‘slechts’ 33%.

Hoog tijd dus om eens goed na te gaan denken over je pensioen als zzp’er. Hoe eerder je begint, hoe makkelijker het is om een gezond pensioen op te bouwen. In deze gids van Raisin leggen we uit hoeveel je ongeveer nodig gaat hebben en hoe je dit als zzp’er kunt bereiken.

In de eerste stap bereken je hoeveel pensioen je als zzp’er per maand nodig gaat hebben.

Omdat het ingewikkeld is om een precieze schatting te doen, kun je beter werken met een minimum- en maximumbedrag. Hoeveel is echt meer dan genoeg en hoeveel is maar net genoeg om later van rond te komen? 

Bij deze schattingen kun je ook gebruik maken van verschillende scenario’s. Zo hebben huurders een stuk hoger pensioen nodig dan gepensioneerden met een volledig afbetaalde koopwoning.

Als zzp’er heb je hoogstwaarschijnlijk jaarruimte en/of reserveringsruimte. Dat is slecht nieuws – het betekent immers dat je een pensioengat hebt –, maar ook goed nieuws, want je kunt deze ruimte inzetten om fiscaal gunstig aanvullend pensioen op te bouwen.

Dankzij het lagere belastingtarief dat je na het bereiken van de AOW-leeftijd betaalt in Box 1 en de vrijstelling van spaartaks in Box 3, is het altijd slim om hier ten minste voor een deel gebruik van te maken. Met het ingelegde brutobedrag kun je ook nog eens een hoger rendement opbouwen.

Als je een woning koopt, beleg je in stenen. Na een lange periode heb je meestal een flinke overwaarde. Deze kun je later gebruiken om je pensioen voor een deel te bekostigen. Als je niet verkoopt, kun je altijd nog een opeethypotheek overwegen.

Gaan we voor het gemak even uit van een gelijkblijvende stijging van de huurprijzen en de inflatie (waarschijnlijk zullen woningen echter sneller in waarde stijgen), scheelt een afbetaalde woning waarschijnlijk al je volledige AOW-uitkering per maand aan kosten.

Als zzp’er heb je in principe twee mogelijkheden om je pensioengat te dichten. Je kunt ervoor zorgen dat je later minder uit gaat geven, of je kunt een hoger pensioen op gaan bouwen.

Een van de meest vruchtbare opties om je latere pensioendruk te verlagen, of om zelfs een extra bron van inkomsten te genereren, is het kopen van een eigen woning. Hieronder twee tips:

Tip 1. Koop een woning/los af

De gemakkelijkste manier om je maandlasten te laten dalen? Een huis kopen. Je hypotheek betaal je gemiddeld in een jaar of 25 tot 35 helemaal af. In het ideale geval zorg je ervoor dat je de hypotheek afgelost hebt voordat je met pensioen gaat.

Let wel, aflossen heeft nadelen op de korte termijn. Het geld dat je in stenen stopt, kun je niet meer gebruiken om andere dingen te bekostigen. Lees ook onze vergelijking van de voor- en nadelen van sparen en aflossen.

Tip 2. Overweeg later een opeethypotheek

Heb je een eigen huis? Dan kun je later de overwaarde gebruiken als onderpand om een zogeheten opeethypotheek af te sluiten. Je ontvangt een bedrag, en de rente op deze lening wordt bij je schuld opgeteld. Je woning is onderpand. Zo kun je jouw inkomen spekken en tegelijkertijd heb je geen maandelijkse lasten.

Tip 3. Regel je pensioen via een lijfrente/banksparen

Als zzp’er heb je eigenlijk ieder jaar een pensioengat. Dit klinkt als slecht nieuws, maar is ook heel voordelig. Je kunt je pensioengat namelijk gebruiken om premies in te leggen in een lijfrente- of bankspaarproduct. Deze premiebetalingen kun je vervolgens aftrekken van je inkomstenbelasting.

Bij lijfrenten/bankspaarrekeningen heb je daarnaast het voordeel, dat het vermogen niet in Box 3 valt. En dus belastingvrij is tot de uitkering. Als je aanvullende pensioen uitgekeerd wordt nadat je de AOW-leeftijd bereikt, betaal je daarnaast (veel) minder belasting in Box 1.

Het geld in een lijfrenteverzekering/bankspaarrekening staat wel vast totdat je met pensioen gaat. Je kunt zelf kiezen hoe je pensioen uitgekeerd gaat worden, maar hier zijn wel strenge regels voor. Vervroegd afkopen kan veel geld kosten.

Als je een lijfrenteverzekering neemt, valt het geld overigens niet onder het garantiestelsel van de Nederlandse banken. Bankspaarrekeningen vallen wel onder een depositogarantiestelsel.

Tip 4. Spaar/beleg zelf als zzp’er voor je pensioen

Wil je meer vrijheid over je geld? Dan kun je zelf je pensioen voor een deel bij elkaar sparen of beleggen. Je kunt flexibel bij je geld, en het bijvoorbeeld ook nog gebruiken als je in geldnood komt.

Als je zelf spaart of belegt, geniet je geen belastingvoordelen. Daarnaast betaal je ieder jaar de spaartaks zodra je boven het (vrij hoge) heffingsvrije vermogen uitkomt.

Als je een lijfrenteverzekering afsluit, wordt je geld belegd. Gemiddeld wordt je inleg zo ieder jaar een aantal procent meer waard. Als je zelf belegt of spaart, is het dus verstandig om ervoor te zorgen dat je ook zelf een rendement behaalt.

Met sparen is het behalen van rendement momenteel ingewikkeld. In Nederland zijn de rentes bijzonder laag, en de verwachting is dat dit de komende jaren zo blijft. Deze lage rente zet om dezelfde reden overigens ook de pensioenen van pensioenverzekeraars flink onder druk.