ECB-rentebesluiten in 2024: ontwikkeling & agenda

De Europese Centrale Bank (ECB) is de centrale bank van de eurozone en verantwoordelijk voor het monetaire beleid voor alle landen die de euro als munteenheid hebben. Dit beleid heeft als doel om een stabiele economie te waarborgen door een stabiele euro. De ECB-rente heeft hier een grote invloed op, omdat het een bepalende factor is voor de waardering van de euro ten opzichte van andere valuta. De rente die de ECB vaststelt, is het tarief dat commerciële banken in de eurozone ontvangen wanneer zij hun overtollige tegoeden bij de ECB onderbrengen. Deze banken zijn verplicht dit te doen, zodat er altijd een buffer is die van pas kan komen in tijden van financiële crisis. Op deze tegoeden ontvangen banken een rente. Deze wordt de ECB-depositorente of depositofaciliteit genoemd.

Naast dat de recente rentebesluiten van de ECB invloed hebben op de Nederlandse economie, zijn deze ook belangrijk voor de financiële markten en economieën van Europa als geheel. De ECB-rentebesluiten bepalen mede de spaar- en leencondities voor burgers en bedrijven in alle eurolanden.

Wanneer de economie oververhit raakt en/of er is sprake van hoge inflatie, dan is de ECB geneigd om de depositorente te verhogen om de economie en/of de inflatie af te remmen. Het doel? De inflatie terug te dringen naar de gewenste 2% per jaar.

In tijden van recessie zal de ECB doorgaans de rente verlagen om de economie juist te stimuleren. Net als in andere landen, was ook in Nederland de inflatie hoog in 2022. De ECB besloot toen om de depositorente stapsgewijs te verhogen.

Nu de inflatie in 2024 al flink is gedaald, voerde de ECB in 2024 al drie renteverlagingen door in juni, september en oktober.

• 2000-2009: Na een stijging van de ECB-rente in 2000, kelderde de ECB-rente in de opvolgende jaren. In 2004 vond er weer een flinke rentestijging plaats, die doorliep tot 2008. Door de kredietcrisis kelderde de ECB-rente in rap tempo van 3,25% naar 0,25% in 2009.
• 2012-2022: De ECB verlaagde de depositorente stapsgewijs tot deze op een nulrente kwam te staan in juli 2012. Elf maanden later, in juni 2013 verlaagde de ECB de rente tot onder nul en vanaf die tijd tot eind juli 2022 hadden spaarders, investeerders en huiseigenaren met een hypotheek te maken met negatieve rentes. Dit hield in dat geld lenen spotgoedkoop was en spaarders weinig tot geen rente op hun spaargeld ontvingen en in sommige gevallen zelfs geld toe moesten leggen.
• 2022-juni 2024: Door de hoge inflatie in 2022, besloot de ECB de rente te verhogen. Binnen een jaar wist de ECB de rente in negen significante stappen te verhogen van 0% tot 4,00% in september 2023. Deze rente bleef maandenlang gelden, tot begin juni 2024.
• Juni 2024-nu: Op 6 juni 2024 kondigde de ECB de eerste rentedaling in vijf jaar aan. De depositorente, de belangrijkste rente van de ECB, daalde met 0,25 procentpunt van 4,00% naar 3,75%. Op 12 september 2024 volgde een tweede verlaging. De ECB-rente werd opnieuw met 0,25 procentpunt verlaagd. Op 17 oktober 2024 volgde nog een verlaging van 0,25 procentpunt. De depositorente staat nu op 3,25%.

Onderstaande grafiek laat de ontwikkeling van de ECB-rente zien sinds 2000:

De ECB volgt nauwgezet het rentebesluit van de Federal Reserve, de centrale bank van de Verenigde Staten. Toch was de ECB de eerste die in 2024 een renteverlaging doorvoerde. De Fed volgde pas op 18 september 2024. Wel verlaagde de Fed de rente in één keer met 50 basispunten en staat de rente nu op 4,75% - 5,00%.

Omdat ook in de VS de inflatie flink is afgezwakt, worden renteverlagingen later dit jaar wel verwacht.

Nu de inflatie in Europa sterk is afgezwakt, besloot de ECB in juni 2024 de rente met een kwart procentpunt te verlagen naar 3,75%. Tijdens de vergadering op 12 september 2024 werd nog een renteverlaging doorgevoerd. Een derde renteverlaging volgde tijdens de meest recente vergadering op 17 oktober 2024. De ECB-rente staat nu op 3,25%.

Een vierde renteverlaging in december 2024 wordt niet uitgesloten. Markten verwachten dat de ECB het jaar zal afsluiten met een forse verlaging van 50 basispunten, omdat de gemiddelde inflatie in Europa het gewenste, jaarlijkse niveau van 2% bereikt. Dat zou betekenen dat de ECB-rente eind 2024 op 2,75% uitkomt.
ECB-bestuurder Gabriek Makhlouf laat echter nog niets los over een eventuele renteverlaging. Het tempo van de verlagingen is onduidelijk vanwege de onzekere vooruitzichten voor de economie van de eurozone en het mogelijke handelsbeleid van de VS, aldus Makhlouf eind november in zijn toespraak in Londen. 

ECB-rente in 2025

Ook na 2024 is de prognose dat er meer renteverlagingen worden doorgevoerd. Volgens Trading Economics komt de ECB-rente in 2025 uit op 1,5%. Dat komt neer op een verlaging van meer dan 0,25 procentpunt per kwartaal.

Deze verwachte daling gaat aanzienlijk harder dan eerder voorspeld werd. Economen dachten eerder nog dat een rente van 2,25% pas in het tweede kwartaal van 2026 bereikt zou worden.

Ben je benieuwd of er vandaag een ECB-rentebesluit is en hoe laat? In de tabel hieronder zie je welke dag het nieuwe rentebesluit wordt aangekondigd. Na elke vergadering wordt het monetaire beleid om 14.15u CET gepubliceerd en begint de persconferentie om 14.45u CET.

Zoals eerder vermeld, is het de bedoeling dat banken de spaarrente verhogen wanneer de ECB de depositorente verhoogt. De Nederlandse grootbanken hebben dit maar met mondjesmaat gedaan de afgelopen jaren. Ondanks de ECB-rente die een aantal maanden op 4,00% bleef staan, ontving je bij de grootbanken niet meer dan 1,70% spaarrente op vrij opneembare spaarrekeningen en maximaal 3,00% op spaardeposito’s. Nu de ECB recentelijk twee renteverlagingen doorvoerde, is de verwachting dat banken snel meebewegen en de spaarrente bij zowel Nederlandse als buitenlandse banken omlaag gaat.

Toch zijn de verschillen in Nederland ten opzichte van banken in andere landen groot. Buitenlandse banken in andere eurolanden lopen veel meer in de pas met het ECB-rentebeleid. Bovendien is de inflatie in Nederland met 3,5% in september ook nog flink boven het Europees gemiddelde (1,8% in september 2024).

Ook in Europese landen waar de euro niet de munteenheid is, zoals Zweden en Tsjechië kun je veel hogere rentes ontvangen. Voor spaarders kan het interessant zijn om de voorspelling van de renteontwikkelingen in de gaten te houden en vooral ook over de grens te kijk om van aantrekkelijkere spaarrentes te profiteren.

Via Raisin spaar je bij meer dan 40 partnerbanken in Europa waar je profiteert van hoge rentes tot wel 3,55% per jaar.

Lees meer over de meest actuele informatie over spaarrentes en de mogelijke effecten van toekomstige ECB-rentebesluiten, waaronder renteverlagingen, op de pagina over de spaarrente verwachting.

De beslissingen van de Europese Centrale Bank (ECB) over de rentetarieven hebben een directe invloed op de Euribor, een belangrijke referentierente voor het bepalen van de hypotheekrentes in Nederland. Wanneer de ECB de rente verhoogt, stijgt doorgaans ook de Euribor en dit leidt tot hogere hypotheekrentes, aangezien banken de hogere kosten doorberekenen aan klanten.

Deze veranderingen zijn belangrijk voor jou als huizenbezitter of als je overweegt een hypotheek af te sluiten. Het is daarom slim om de rentebewegingen en het beleid van de ECB in de gaten te houden, aangezien deze directe gevolgen kunnen hebben voor je maandelijkse hypotheeklasten en de algehele betaalbaarheid van je hypotheek.