De ECB-depositorente: uitleg & invloed op spaarrentes

Als centrale bank van Europa stelt de ECB de belangrijkste beleidsrentes zoals de depositorente en de herfinancieringsrente (basisrente) vast en deze gelden voor de hele eurozone inclusief Nederland. Hiermee oefent de Europese Centrale Bank directe invloed uit op de spaarrentes die jij op jouw spaardeposito of spaarrekening ontvangt. Hoe zit dat in elkaar?

Commerciële banken zijn verplicht om hun overtollig geld dagelijks te laten ‘overnachten‘ bij de ECB. De financiële tegoeden die banken opbouwen komen bij de ECB terecht. Op dit bedrag ontvangen de banken een rente, die de ECB bepaalt. Dit wordt de depositofaciliteit of depositorente genoemd. De ECB stimuleert banken om hun geld bij de ECB onder te brengen. Zo bouwen banken immers een buffer op voor wanneer er zich een financiële crisis voordoet.

Banken verdienen op hun tegoeden bij de ECB in de vorm van depositorente. Deze rente geven de banken door aan hun klanten in de vorm van spaarrente. Voor een gemiddelde bank is een sparende klant voordelig en het is de bedoeling dat banken goede rentetarieven  aan hun klanten uitkeren.

Na jaren van nul- en negatieve rentes is de ECB rente in de plus getrokken met als doel om de hoge inflatie af te remmen. De ECB heeft de verhoging van de rente stapsgewijs doorgevoerd als onderdeel van het monetaire beleid van de Europese Centrale Bank. Door deze ontwikkeling stond de ECB-rente sinds 20 september 2023 maandenlang op de hoogste stand ooit. Nu de inflatie in Europa flink is afgezwakt, verlaagde de ECB de depositorente in juni 2024 al naar 3,75%. In september, oktober en december volgde nog een verlaging. De ECB-depositorente staat nu (12 december 2024) op 3,00%.

Ontwikkeling ECB-depositorente (grafiek):

De ECB bepaalt het monetaire beleid in de eurozone. Met monetair beleid worden alle maatregelen bedoeld die een centrale bank kan gebruiken om de eigen valuta stabiel te houden, zoals ook het rentebeleid. Dit heeft een grote invloed op de Europese economie.

Het monetair beleid van de ECB is gericht op het stabiel houden van de inflatie en de wisselkoers van de euro. Sinds september 2019 stond de depositorente op -0,50 procent. Dit betekent dat financiële instellingen geld verliezen op hun financiële overschotten.

Waarom heeft de ECB destijds de depositorente onder nul laten zakken? De bank voerde een stimulerend monetair beleid en een negatieve rente werd destijds als passend gezien.

Het voeren van een stimulerend beleid betekent dat de ECB banken wil aanzetten om hun geld te investeren. Het idee hierachter is het aanzwengelen van de economie. In Nederland was dat niet geheel succesvol. De grote banken potten hun geld op en rekenden de negatieve rente door aan hun klanten. Dit hield in dat  spaarders geen rente ontvingen (nulrente) of zelfs moesten betalen voor het geld op hun spaarrekening (negatieve rente).

Naast de depositorente hanteert de Europese Centrale Bank ook een herfinancieringsrente. Deze laatste rente wordt vaak aangeduid als de ‘basisrente‘ en is cruciaal voor het monetaire beleid van de Centrale Bank. De ECB basisrente geeft de kosten weer waartegen commerciële banken kortlopend geld kunnen lenen van de ECB. Kortlopende leningen verstrekken aan commerciële banken is een van de belangrijkste manieren voor de ECB om de geldtoevoer in de Europese economie te beïnvloeden.

Wanneer de ECB de basisrente verhoogt, wordt het duurder voor banken om geld te lenen en dit kan de kredietverstrekking aan particulieren en bedrijven verminderen. Wanneer de ECB de basisrente verlaagt, worden leningen goedkoper en dit kunnen  consumentenuitgaven en investeringen stimuleren. Zowel de depositorente als de basisrente zijn belangrijke instrumenten in het ECB-beleid om invloed uit te oefenen op de economische activiteit in de eurozone. De huidige basisrente is met ingang van 12 december 2024 3,15%.

Omdat Nederland deel uitmaakt van de eurozone, wordt het monetaire beleid voor ons land, inclusief de rentebesluiten, bepaald door de ECB. De ECB stelt de belangrijkste beleidsrentes zoals de depositorente en de herfinancieringsrente (basisrente) vast en deze gelden voor de hele eurozone inclusief Nederland.