Tussen april 2021 en oktober 2022 moesten vrijwel alle (vermogende) Nederlanders negatieve rente op spaargeld betalen. Sindsdien hebben alle grote banken de grenzen voor negatieve rentes verlaagd en sinds 1 december 2022 staat de spaarrente weer in de plus.

Na verdere verhogingen staat de hoogste rente op vrij opneembaar sparen bij de grootbanken per 11 september 2023 op 1,70%. Wat betekent dit voor spaarders?

Laatste update op 4 juli 2024

De Europese Centrale Bank besloot in juli 2022 om eindelijk de depositorente te verhogen naar 0,00%, een nulrente dus. Voor het eerst sinds jaren hoefden banken niet meer te betalen om hun geld te stallen bij de Centrale Bank die toezicht houdt over het eurosysteem.

Sindsdien hebben alle Nederlandse grootbanken besloten om de negatieve rente af te schaffen. Op 1 augustus 2022 beet de Rabobank het spits af. ABN AMRO verlaagde de negatieve rente naar -0,25%. ING en de Volksbanken wachtten tot 1 oktober voordat zij de rente verhoogden. Vanaf 1 december 2022 is zowel de negatieve als de nulrente verleden tijd. Na maar liefst tien ECB-renteverhogingen in iets meer dan een jaar tijd, stond de rente voor de depositofaciliteit sinds 20 september lange tijd op 4,00%. In juni 2024 besloot de ECB voor het eerst in 5 jaar de spaarrente weer te verlagen naar 3,75%. In het verleden zagen we dat banken snel reageren op een lagere ECB-rente, door de spaarrentes voor spaarders ook naar beneden bij te stellen.

Dat is tot nu toe nog niet gebeurd, maar de verwachting is dat de spaarrentes binnenkort wel zullen dalen. De grootbanken hanteren nu nog een maximale spaarrente van 1,70% bij de Rabobank tot € 20.000, van 1,50% bij de ING tot € 10.000 en van 1,50% tot € 500.000 bij ABN Amro.

De inflatie is in de afgelopen maanden flink gedaald. Volgens het CBS bedroeg de inflatie in juni 2024 nog 3,2%. Hierdoor blijft de reële rente op spaargeld in veel gevallen vooralsnog negatief als je bij een Nederlandse grootbank spaart.

‘Negatieve spaarrente’, ook wel negatieve interest genoemd, kan op verschillende manieren worden geïnterpreteerd. Hieronder leggen we enkele sleutelbegrippen uit:

• Negatieve (credit)rente: betekent dat de negatieve rente door de bank aan haar spaarder wordt doorberekend. De negatieve creditrente is de negatieve rente waarover de media maandenlang heeft bericht.
• Nulrente: een rentevoet die rond de nul procent schommelt. De meeste Nederlandse banken hanteren vanaf 1 december 2022 weer een rente die in de plus staat.
• Negatieve nominale rente: dit is een negatieve marktrente. Nominale rente is de rente die een bank je biedt over je spaargeld.
• Negatieve reële rente: reële rente is de nominale rente met aftrek van de inflatie. Inflatie zorgt ervoor dat je geld, dus ook je spaargeld, minder waard wordt. De centrale bank streeft naar een jaarlijkse inflatie van 2%. Momenteel ligt de inflatie in Nederland nog steeds aan de hoge kant, boven de 3%. De verwachting is dat de inflatie voor heel 2024 uitkomt op 2,9%.

De rentestanden op spaarrekeningen en termijndeposito’s kwamen tot 1 december 2022 nauwelijks boven de 0% uit. De gemiddelde inflatie was (veel) hoger dan de rente die je op je spaargeld ontvangt. Zodra banken spaarrentes onder nul laten zakken, betaal je nog eens extra bovenop wat je al verliest door de inflatie.

Vorig jaar gingen er steeds meer stemmen op om een negatieve rente op spaargeld wettelijk te verbieden. In België bijvoorbeeld is een negatieve spaarrente verboden en is het verplicht om spaarders een minimumrente van 0,01% en een jaarlijkse getrouwheidspremie van 0,10% te bieden.

De Consumentenbond dringt aan op een dergelijk verbod op negatieve rente in Nederland, op zijn minst tot een bedrag van € 100.000. Aangezien de spaarrentes alweer enige tijd in de plus staan, is een wettelijk verbod momenteel niet aan de orde.

Wat is het verschil tussen nominale en reële negatieve rente?

Wanneer nominale rente negatief is, is de marktrente op zich negatief. De bank of kredietverlener stelt je dus een negatieve rente voor. Bij reële negatieve rente kan de marktrente, dus de aangeboden rente op spaargeld positief zijn, maar is de opbrengst op sparen op zich per saldo negatief door aftrek van het inflatiepercentage. Dit is heb je in realiteit dus toch een negatieve rente op je spaarrekening.

Waarom was de rente negatief?

De depositorente was negatief door het expansieve monetaire beleid van de ECB. De overvloed aan spaargeld op de markten en de lage inflatie drukten de rente nog verder naar omlaag.

Waarom hanteren Nederlandse banken een lage rente?

Dit komt door het rentebeleid van de ECB. Tot oktober 2022 stond de ECB depositorente erg laag. Dit zette de winst van de banken onder druk omdat deze moesten betalen voor het stallen van spaargeld bij de ECB. Ondanks meerdere renteverhogingen in een relatief korte tijd en recordwinsten in 2023, bieden de Nederlandse grootbanken in 2024 nog steeds relatief lage rentes op spaartegoeden.

Wordt mijn spaargeld gevrijwaard van een negatieve rente bij de banken?

Nu de spaarrentes weer in de plus staan, is er momenteel een minder dringende behoefte aan een verbod op negatieve rente. Dit verbod zou weer ter sprake kunnen komen als de rente weer naar nul zakt.

Is de negatieve rente aftrekbaar?

Helaas is de negatieve rente niet aftrekbaar in box 1 of box 3. Dit omdat de Nederlandse Belastingdienst met een zogenaamd fictief rendement werkt. Het daadwerkelijk behaalde rendement op spaargeld heeft geen invloed op de belastingen.

Waar vind ik een bank met een goede rente?

Deze vind je buiten de Nederlandse grenzen. Door het op Europees niveau geharmoniseerde nationale wettelijke depositogarantiestelsels worden in de Europese Unie spaartegoeden gegarandeerd tot €100.000 per klant per bank. De deposito’s van Raisin leveren meer op én zijn beschermd.

Wat is negatieve spaarrente?

De spaarrente is negatief wanneer een bank de rentevoet op sparen onder nul laat zakken. In de praktijk betekent dit dat je moet betalen voor het geld dat je op je spaarrekening hebt, in plaats van te worden beloond met een positieve rente. Er is echter al sprake van reële negatieve rente als de inflatie hoger is dan de rente die je op je spaargeld ontvangt.

Wat zal de Nederlander doen bij een negatieve spaarrente?

Eén op de vier Nederlanders zal een bank zoeken met een betere spaarrente, dat lukt dan misschien niet in Nederland. Maar via het online spaarplatform van Raisin heb je toegang tot de beste spaarrentes van Europa. Opvallend is het het aantal Nederlanders dat zijn geld thuis zal bewaren. Dat is geen goed idee, want het risico dat je je geld verliest, is groot. Bovendien moet je geld dat je thuis bewaart vanaf een bedrag van €534 opgeven aan de belasting.

Welke bank heeft geen negatieve rente?

Inmiddels heffen Nederlandse banken geen negatieve rente meer. Ondanks dat de spaarrentes weer in de plus staan, vind je bij buitenlandse banken aantrekkelijkere rentes. Bij Raisin vind je rentes tot 3,26% per jaar op spaarrekeningen, in economisch sterke landen zoals Zweden en Frankrijk.

Bij hoeveel spaargeld moet je negatieve rente betalen?

Bij de meeste Nederlandse banken betaalde je tot 1 december 2022 negatieve rente zodra je vermogen (op alle rekeningen samen) boven de €100.000 uitkwam. Twee uitzonderingen hierop waren Rabo GroenSparen en Triodos Bank. Hier betaalde je ook een negatieve rente onder de €100.000. In de tabel bovenaan deze pagina vind je een actueel overzicht.