Kapitaalverzekeringen – Box 3?

Een kapitaalverzekering keert een opgebouwd bedrag in één keer uit. Bijvoorbeeld op een vooraf afgesproken datum. Over het algemeen wordt het begrip kapitaalverzekering gebruikt voor een levensverzekering die bij leven uitkeert. Dit ‘vermogen’ of deze ‘uitkering’ wordt door de Belastingdienst belast in Box 1 of in Box 3.

Hier leggen we uit wat een kapitaalverzekering precies is. Wat de verschillende vormen zijn. Hoe het zit met de belasting. En onder welke voorwaarden je vrijgesteld wordt van de belasting.

Over het algemeen geldt dat alle kapitaalverzekeringen die een bedrag in één keer uitkeren in Box 3 vallen. De uitkering van de kapitaalverzekering is dan wel onbelast in Box 3. Hier zijn uitzonderingen op:

• Kapitaalverzekeringen die alleen uitkeren bij overlijden. Lees hierover meer in ons artikel over levensverzekeringen.
• Kapitaalverzekeringen die invaliditeit, arbeidsongeschiktheid en dergelijke situaties opvangen, met een eenmalige uitbetaling. Deze zijn altijd volledig vrijgesteld.
• Kapitaalverzekeringen die op of vóór 14 september 1999 afgesloten zijn. Hier gelden andere regels voor. Ook polissen die in 1991 of eerder afgesloten zijn en niet verhoogd zijn, zijn vrijgesteld. Meer informatie kun je op deze pagina van de Belastingdienst nalezen.
• Tenslotte worden kapitaalverzekeringen voor een eigen woning belast in Box 1. Hierover later meer.

De waarde van kapitaalverzekeringen waarop de bovenstaande regels niet van toepassing zijn, geef je op in Box 3 van je belastingopgave. Bij het uitkeren van deze kapitaalverzekering kun je het geld normaal gesproken voor ieder doeleinde gebruiken. Het zit dus niet vast aan een bepaald bestedingsdoel, zoals een hypotheek aflossen.

Bij uitkering van de kapitaalverzekering betaal je geen belasting meer in Box 1 of Box 3. Het geld is immers al die jaren al belast in Box 3. In Box 3 geef je ieder jaar de fiscale waarde op van de verzekering. Dit wordt ook wel de waarde in het economisch verkeer genoemd.

Voor een kapitaalverzekering in Box 3 gelden dezelfde vrijstellingsregels als voor ander vermogen. Samengerekend met je ander vermogen kun je in 2023 dus € 57.000 (of € 114.000 voor fiscale partners) aan verzekeringen belastingvrij hebben. Mits je geen ander vermogen hebt.

Kapitaalverzekering belegging of spaargeld in Box 3?

In het nieuwe Box 3-stelsel maakt de Belastingdienst een onderscheid tussen spaargeld, overige bezittingen en schulden. Niet-vrijgestelde delen van een kapitaalverzekering vallen onder overige bezittingen. Dit betekent dat hetzelfde hoge fictieve rendement hierop van toepassing is als op beleggingen (2023: 6,17%).