Fictief rendement in box 3 in 2024

In Nederland betaal je belasting over je spaargeld en beleggingen als je totale vermogen boven een bepaald grensbedrag uitkomt – de vrijstelling in box 3. Hoeveel belasting je betaalt, wordt bepaald op basis van een fictief rendement dat de Belastingdienst jaarlijks vaststelt. Er wordt dus niet gekeken naar hoeveel rendement je daadwerkelijk behaalde met je spaargeld en beleggingen. 

Forfaitair rendement is omstreden, maar het maakt je belastingaangifte wel een stuk makkelijker. Je hoeft immers enkel op te geven hoeveel vermogen je in de verschillende categorieën bezit. En niet hoeveel rendement je behaald hebt. Hoe werkt fictief rendement precies en wat zijn de voordelen en nadelen voor spaarders en beleggers?

Tot 2021 werkte de Belastingdienst ook al met fictieve rendementen, maar werd er ook een fictieve verdeling tussen spaargeld en beleggingen gehanteerd.

Dat betekent dat je hetzelfde percentage belasting betaalde over spaargeld als over beleggingen, maar werd er wel gekeken naar de hoogte van je vermogen en in welke schijf dat bedrag viel.

• In 2020 was het fictieve rendement voor de eerste € 72.797 (de eerste schijf) gemiddeld 1,789%. Over 67% van je vermogen in de eerste schijf werd een fictief rendement van 0,07% gehanteerd en over de overige 33% werd een fictief rendement van 5,28% gehanteerd. Tot € 1.005.573 (de tweede schijf) was het fictieve rendement over 21% van je vermogen 0,07% en over 79% was dat 5,28%. Had je meer dan € 1.005.573 aan vermogen (de derde schijf)? Dan werd 100% van je vermogen met een fictief rendement van 5,28% belast. Hier betaalde je 31% vermogensbelasting over.
• In 2021 en 2022 werd een nieuwe rekenmethode geïntroduceerd. Je kon nog steeds gebruik maken van de oude methode van 2020 als die gunstiger voor je uitviel, maar je mocht ook de nieuwe methode toepassen, waarbij er een ander fictief rendement voor spaargeld dan voor beleggingen gold. In 2021 was het fictieve rendement op spaargeld 0,01% en op beleggingen 5,69%. In 2022 was het fictieve rendement op spaargeld -0,01% en voor beleggingen 5,53%.

De Belastingdienst werkt hard aan een systeem waarin het fictief rendement niet meer gehanteerd wordt, en het daadwerkelijke rendement belast gaat worden. Dit laat in de komende jaren nog op zich wachten. Het stelsel met het fictieve rendement is in ieder geval nog tot 2027 van kracht.

De Belastingdienst hanteert onder andere het langetermijnrendement op onroerende zaken, het langetermijnrendement op obligaties, en het rendement op aandelen om tot een fictief rendement te komen. Voor 2024 is het voorlopige, fictieve rendement op beleggingen 6,04% en op spaargeld 1,03%. In 2023 was dat nog 6,17% en 0,92%. In 2024 betaal je 36% vermogensbelasting, terwijl dat in 2023 nog 32% belasting was.

Je mag altijd nog schulden boven de schuldendrempel en het heffingsvrij vermogen (in 2024: € 57.000 als alleenstaande of € 114.000 als fiscale partners) aftrekken van de berekeningsgrondslag.